EGILEAK: Beatriz Cornejo, Irantzu García eta Josune Sangrador
2011/05/26
Azetato sodikoaren lorpena
SARRERA
Gure praktika sodio azetatoaren lorpenean oinarritzen da. Praktika hau gauzatzeko, azido azetikoaren eta sodio hidroxidoaren arteko erreakzioan oinarritu gara.
Neutralizazio bat izan da, non sodio hidroxidoa (NaOH) eta azido azetikoa (CH3-COOH) nahastu ditugu. Erreakzio honen emaitza azetato sodikoa (CH3-COONa) eta ura (H2O) izan da.
NaOH + CH3-COOH--> CH3-COONa + H2O
Aztertu izan ditugun propietateak honako hauek izan dira:
- Hidratazio maila: gatzak bere barnean duen ur-mol kopurua. Datu hau lortzeko gatza deshidratatu behar da.
- Kristalizazioa (kristalen azterketa): disoluzioa giro tenperaturan utzita , gatzaren kristalak sortzeko prozesua .
- Disoluzio gainasea: gatz honek berezitasun bat du, disoluzio ase bat sortuz gero , gatza kristalizatu egiten da bat-batean kolpatuz gero (tenperatura igoz, kristalizazioa erreakzio exotermikoa delako).
-Dentsitatea: masaren eta bolumenaren arteko erlazioa.
ERREAKTIBOAK ETA MATERIALAK
-Erreaktiboak: sodio hidroxidoa (Na OH) eta azido azetikoa (CH3-COOH).
-Materialak: prezipitatu ontzia, probeta, saiodiak, saiodi-euskarria, pipeta, aspiragailua, arragoa, arrago-matxardak, Bünsen metxeroa, saretxoa, giltzaurrak, uztaia, matxardak, kristalizagailua, labea, hagaxka, morteirua.
PROZEDURA
1) Gatza nola lortu (50g):
a) Kalkulu estekiometrikoak egin eta gero, 24g NaOH eta 34,2ml CH3-COOH nahasten dira prezipitatu ontzi batean ur-distilatua gehituz erreakzioa gauzatzeko.
b) Lortu dugun disoluziotik, 30ml hartu ditugu kristalizagailu batean utziz, hura kristalizatzeko asmoz.
c) Geratzen zaigun Bünsen-metxeroaren bidez berotzen dugu ura lurruntzeko asmoz, eta gatza lortzeko.
d) Ura lurrundu ondoren, gatza (sodio azetatoa) lortu dugu.
2) Aztertutako propietateen prozedurak:
1)Hidratazio maila:
a) Arrago hutsa pisatzen da. Bertan, 1.6g sodio azetatoko lagina sartzen da.
b) Arragoa labean sartzen da.
c) Arragoan dagoen lagina, beroaren ondorioz, bere barnean duen ur guztia galduko du.
d) Gatzak hezetasun guztia galdu duen ziurtatzeko , lehorgailu batean sartzen da.
e) Ondoren, lehorgailuan egondako lagina pisatzen da.
f) Lortutako emaitzak “egindako kalkuluak” atalean azalduko ditugu.
2) kristalizagailuan utzitako kristalen azterketa:
a) Kristalek orratz forma dute eta era desordenatu batean kokatuta daude.
3) Dentsitatea:
a) Dentsitatearen kalkuluak egiteko gatzaren bolumena eta masa behar ditugu.
b) Masa lortzeko, kantitate bat finkatzen da (gatzarena). Gure kasuan 1.04 g. petrolioan (kantitate zehatzean) isurtzen da. Petrolioa erabili dugu gatza likido honetan ez delako disolbatzen.
d) Gatza probetan bota ondoren, petrolioa igotako bolumena, gatz horrek duen bolumena izango da. Gure kasuan ; 0.88ml.
e) Dentsitatearen formula erabiliz, gure emaitza azken atalean azalduko dugu.
4) Disoluzio gainasea:
Prozedura honek honetan datza: lortu dugunn gatza uretan disolbatzen dugu disoluzioa ase arte. Ondoren disoluzioa berotuz, gatza gehiago disolbatzen dugu, disoluzio aseago bat lortzeko. Disoluzioa hoztean, disoluzio gainasea dugu. Kolpatu egiten badugu gatzaren propietateak azaltzen dira, hau da, kristalizazio azkarra gertatu eta beroa askatu egiten da.
a) Prezipitatu ontzi batean, ura isurtzen da eta berotzen jartzen da Bünserarekin.
b) Gatza uretan (distilatuan) isurtzen da hura berotuz bitartean, hagaxkarekin irabiatuz.
c) Disoluzio gainasea lortu ondoren, saiodi batean hozten utziko dugu.
d) Disoluzioa hoztean, kolpe txiki bat emanez, gatza momentuan kristalizatu egingo da, beroa askatuz (erreakzio exotermikoa).
“Lortu dugun gatzean ura gehituz eta disoluzio ase bat lortuz, esku-berotzaileetan erabili genezake”.
EMAITZAK
1) Gatzaren itxura fisikoa: gatz zuria lortu dugu. Uretan disolbatzean disoluzioak kolore gorrixka (more antzekoa) hartu zuen. Honen zergatia fenolftaleinaren erabilpenagatik da, hasieran gure disoluzioaren pH-a ondo neurtzeko. Gatz hau ozpin usaina zuen (izatez ez luke propietate hau izan behar).
2) Dentsitatea: Egindako kalkuluetan lortu dugun emaitza 1.18g/ml-koa da.
3) Hidratazio maila: gatza labean eta lehorgailuan egon ondoren; 0.23g ur
galdu ditu.
4) Kristalak: disoluzioa zenbait egunetan kristalizatzen utzi ondoren, lortu ditugun kristalak orratz itxurakoak ziren eta antolakuntza kaotikoa (desordenatua) erakusten zuten.
ONDORIOAK/ EZTABAIDAK (arazoak)
Agertu zaigu arazo bakarra disoluzio gainase bat dituen propietateen kalkuluak izan dira. Hau da, ezin izan dugu disoluzio gainase osoa lortu. Hozten uztean, bakarrik (automatikoki) kristalizatzen zelako.
Arazo honi aurre egiteko, 10ml uretan 7 g disolbatu ditugu. Era honetan, hoztu ondoren eta kolpatuz gero kristalizatzen zen tenperatura igoz.
.
EGINDAKO KALKULUAK
Kalkulu estekiometrikoak:
* Na OH + CH3-COOH --> CH3-COONa + H2O
(Guk 50g lortu nahi ditugu).
* CH3-COONa = 12•2 + 2•16 + 23 + 3•1 = 82u
50g CH3-COONa .(1 mol CH3-COONa/82g CH3-COONa) = 0.6 mol CH3-COONa
* 0.6 mol CH3-COONa. (1 mol Na OH /1 mol CH3-COONa)= 0.6 mol Na OH
-Na OH = 23 + 16 + 1 = 40u
0.6 mol Na OH . 40g Na OH/1 mol NaOH = 24g Na OH
* 0.6 mol CH3-COONa . (1 mol CH3-COOH/1 mol CH3-COONa )= 0.6 mol CH3-COONa
-CH3-COOH= 12 • 2 + 16 • 2 + 4 • 1 = 60u
0.6 mol CH3-COOH . (60g CH3-COOH/1 mol CH3-COOH) = 36g CH3-COOH
* “CH3-COOH”-aren dentsitatea --> 1L=1.05kg (gutxi gora behera)
1050g-----------1000ml
36g------------- X
X= 36 • 1000/1050 = 34.2ml
BIBLIOGRAFIA
Bibliografia gisa Internet erabili dugu, gure laborategian egondako beste talde baten informazioan oinarrituz (http://www.beurkozientzia.net/).
EGILEAK: Sendoa Vilda eta Sergio Ferrero
Gure praktika sodio azetatoaren lorpenean oinarritzen da. Praktika hau gauzatzeko, azido azetikoaren eta sodio hidroxidoaren arteko erreakzioan oinarritu gara.
Neutralizazio bat izan da, non sodio hidroxidoa (NaOH) eta azido azetikoa (CH3-COOH) nahastu ditugu. Erreakzio honen emaitza azetato sodikoa (CH3-COONa) eta ura (H2O) izan da.
NaOH + CH3-COOH--> CH3-COONa + H2O
Aztertu izan ditugun propietateak honako hauek izan dira:
- Hidratazio maila: gatzak bere barnean duen ur-mol kopurua. Datu hau lortzeko gatza deshidratatu behar da.
- Kristalizazioa (kristalen azterketa): disoluzioa giro tenperaturan utzita , gatzaren kristalak sortzeko prozesua .
- Disoluzio gainasea: gatz honek berezitasun bat du, disoluzio ase bat sortuz gero , gatza kristalizatu egiten da bat-batean kolpatuz gero (tenperatura igoz, kristalizazioa erreakzio exotermikoa delako).
-Dentsitatea: masaren eta bolumenaren arteko erlazioa.
ERREAKTIBOAK ETA MATERIALAK
-Erreaktiboak: sodio hidroxidoa (Na OH) eta azido azetikoa (CH3-COOH).
-Materialak: prezipitatu ontzia, probeta, saiodiak, saiodi-euskarria, pipeta, aspiragailua, arragoa, arrago-matxardak, Bünsen metxeroa, saretxoa, giltzaurrak, uztaia, matxardak, kristalizagailua, labea, hagaxka, morteirua.
PROZEDURA
1) Gatza nola lortu (50g):
a) Kalkulu estekiometrikoak egin eta gero, 24g NaOH eta 34,2ml CH3-COOH nahasten dira prezipitatu ontzi batean ur-distilatua gehituz erreakzioa gauzatzeko.
b) Lortu dugun disoluziotik, 30ml hartu ditugu kristalizagailu batean utziz, hura kristalizatzeko asmoz.
c) Geratzen zaigun Bünsen-metxeroaren bidez berotzen dugu ura lurruntzeko asmoz, eta gatza lortzeko.
d) Ura lurrundu ondoren, gatza (sodio azetatoa) lortu dugu.
2) Aztertutako propietateen prozedurak:
1)Hidratazio maila:
a) Arrago hutsa pisatzen da. Bertan, 1.6g sodio azetatoko lagina sartzen da.
b) Arragoa labean sartzen da.
c) Arragoan dagoen lagina, beroaren ondorioz, bere barnean duen ur guztia galduko du.
d) Gatzak hezetasun guztia galdu duen ziurtatzeko , lehorgailu batean sartzen da.
e) Ondoren, lehorgailuan egondako lagina pisatzen da.
f) Lortutako emaitzak “egindako kalkuluak” atalean azalduko ditugu.
2) kristalizagailuan utzitako kristalen azterketa:
a) Kristalek orratz forma dute eta era desordenatu batean kokatuta daude.
3) Dentsitatea:
a) Dentsitatearen kalkuluak egiteko gatzaren bolumena eta masa behar ditugu.
b) Masa lortzeko, kantitate bat finkatzen da (gatzarena). Gure kasuan 1.04 g. petrolioan (kantitate zehatzean) isurtzen da. Petrolioa erabili dugu gatza likido honetan ez delako disolbatzen.
d) Gatza probetan bota ondoren, petrolioa igotako bolumena, gatz horrek duen bolumena izango da. Gure kasuan ; 0.88ml.
e) Dentsitatearen formula erabiliz, gure emaitza azken atalean azalduko dugu.
4) Disoluzio gainasea:
Prozedura honek honetan datza: lortu dugunn gatza uretan disolbatzen dugu disoluzioa ase arte. Ondoren disoluzioa berotuz, gatza gehiago disolbatzen dugu, disoluzio aseago bat lortzeko. Disoluzioa hoztean, disoluzio gainasea dugu. Kolpatu egiten badugu gatzaren propietateak azaltzen dira, hau da, kristalizazio azkarra gertatu eta beroa askatu egiten da.
a) Prezipitatu ontzi batean, ura isurtzen da eta berotzen jartzen da Bünserarekin.
b) Gatza uretan (distilatuan) isurtzen da hura berotuz bitartean, hagaxkarekin irabiatuz.
c) Disoluzio gainasea lortu ondoren, saiodi batean hozten utziko dugu.
d) Disoluzioa hoztean, kolpe txiki bat emanez, gatza momentuan kristalizatu egingo da, beroa askatuz (erreakzio exotermikoa).
“Lortu dugun gatzean ura gehituz eta disoluzio ase bat lortuz, esku-berotzaileetan erabili genezake”.
EMAITZAK
1) Gatzaren itxura fisikoa: gatz zuria lortu dugu. Uretan disolbatzean disoluzioak kolore gorrixka (more antzekoa) hartu zuen. Honen zergatia fenolftaleinaren erabilpenagatik da, hasieran gure disoluzioaren pH-a ondo neurtzeko. Gatz hau ozpin usaina zuen (izatez ez luke propietate hau izan behar).
2) Dentsitatea: Egindako kalkuluetan lortu dugun emaitza 1.18g/ml-koa da.
3) Hidratazio maila: gatza labean eta lehorgailuan egon ondoren; 0.23g ur
galdu ditu.
4) Kristalak: disoluzioa zenbait egunetan kristalizatzen utzi ondoren, lortu ditugun kristalak orratz itxurakoak ziren eta antolakuntza kaotikoa (desordenatua) erakusten zuten.
ONDORIOAK/ EZTABAIDAK (arazoak)
Agertu zaigu arazo bakarra disoluzio gainase bat dituen propietateen kalkuluak izan dira. Hau da, ezin izan dugu disoluzio gainase osoa lortu. Hozten uztean, bakarrik (automatikoki) kristalizatzen zelako.
Arazo honi aurre egiteko, 10ml uretan 7 g disolbatu ditugu. Era honetan, hoztu ondoren eta kolpatuz gero kristalizatzen zen tenperatura igoz.
.
EGINDAKO KALKULUAK
Kalkulu estekiometrikoak:
* Na OH + CH3-COOH --> CH3-COONa + H2O
(Guk 50g lortu nahi ditugu).
* CH3-COONa = 12•2 + 2•16 + 23 + 3•1 = 82u
50g CH3-COONa .(1 mol CH3-COONa/82g CH3-COONa) = 0.6 mol CH3-COONa
* 0.6 mol CH3-COONa. (1 mol Na OH /1 mol CH3-COONa)= 0.6 mol Na OH
-Na OH = 23 + 16 + 1 = 40u
0.6 mol Na OH . 40g Na OH/1 mol NaOH = 24g Na OH
* 0.6 mol CH3-COONa . (1 mol CH3-COOH/1 mol CH3-COONa )= 0.6 mol CH3-COONa
-CH3-COOH= 12 • 2 + 16 • 2 + 4 • 1 = 60u
0.6 mol CH3-COOH . (60g CH3-COOH/1 mol CH3-COOH) = 36g CH3-COOH
* “CH3-COOH”-aren dentsitatea --> 1L=1.05kg (gutxi gora behera)
1050g-----------1000ml
36g------------- X
X= 36 • 1000/1050 = 34.2ml
BIBLIOGRAFIA
Bibliografia gisa Internet erabili dugu, gure laborategian egondako beste talde baten informazioan oinarrituz (http://www.beurkozientzia.net/).
EGILEAK: Sendoa Vilda eta Sergio Ferrero
Substantzia desberdinen elektrolisiak
1-Uraren elektrolisia
1.1. Ur distilatuaren elektrolisia
1.2. Ur gaziaren elektrolisia
2-Potasio Ioduroaren elektrolisia
3-Kobre(II) sulfatoaren elektrolisia
Bibliografia
1-URAREN ELEKTROLISIA
1.1. Ur distilatuaren elektrolisia
Helburua:
Elektrolisi baten bidez uraren O2 eta H2 gasak banatzea eta horiek biltzea.
Oinarri teorikoa:
Elektrolisia elektrizitatearen bidez substantzia baten osagaiak banatzeko prozesuari deritzo. Uraren kasuan oxigeno anioia (O2-) anodora joango da, oxigeno gasa (O2) sortuz. Hidrogeno katioia (H+) berriz, katodora joango da eta hidrogeno gasa (H2) sortuko da.
1800. urtean William Nicholsonek aurkitu zuen elektrolisia bateriaren funtzionamendua aztertzen zegoenean. Michael Faradayk, fisikari eta kimikari ingelesak, 1833 eta 1836 urteen bitartean elektrolisiaren legeak garatu zituen.
Erabilitako materialak:
-Ura (distilatua).
-Pila bat.
-Bi elektrodo, anodo eta katodo bana.
-Hoffman-en voltametroa.
-Azido sulfuriko tanta batzuk.
Prozedura:
1-Ur distilatua hartu prezipitatu ontzi batean, eta azido sulfuriko (H2SO4) tanta batzuk bota, ioien banaketa faboratzeko.
2-Ura eta azido sulfurikoaren artekom disoluzioa Hoffman-en voltametroan sartu eta elektrodoak koenktatu, ioien banaketa has dadin.
Emaitzak:
15 minutu konektatu izanda, 5 ml H2 eta 0,1 ml O2 lortu ditugu.
Bi gasak zeudela konprobatzeko, hidrogenoa zegoen hoda ireki eta poxpolu bat piztu bat jarri diogu gainean, eztanda egin zezan, eta oxigenoa zegoen odiaren gainean, poxpolu bera, baina itzalia, horrela berriro piztu zedin.
Ondorioak:
Teorian, H2-aren kantitatea O2-arena baino bikoitza lortu behar genuen, erreakzio hau dela eta:
H2O + H2SO4 →2H+ + SO4=
Elektrodo positiboan (Anodoan): SO4= - 2 elektroi →SO4º; SO4º + H2O →H2SO4 + ½O2
Elektrodo negatiboan (Katodoan): 2H+ + 2elektroi → H2
Baina praktikan gertatu dena, H2 lortu dugula da, baina O2 oso gutxi, izan ere, SO4º-k (kontuz!, SO4º espezie teorikoa da, ez da existitzen baina prozesu hobeto ulertzeko erabil daitekena) oso erraz erreakzionatzen du, eta elektrodoaren metalarekin erreakzionatu du, hura oxidatuz. Beste arrazoi bat, O2-ak H2-ak baino disolbagarritasun handiagoa duela uretan.
1.2. Ur gaziaren elektrolisia
Helburua:
Elektrolisiaren bidez ur gaziak duen Cl2 eta H2 lortzea eta biltzea.
Erabilitako materialak:
-Txorrotako ura.
-Gatz arrunta (NaCl).
-Pila bat.
-Bi elektrodo, anodo eta katodo bana.
-Hoffman-en voltametroa.
Prozedura:
1-Ura hartu eta NaCl bota disoluzioa prestatzeko.
2-Ura muntaian sartu eta elektrodoak konektatu, ioien banaketa has dadin.
Emaitzak:
20 minutu konektatu ondoren 26ml H2 eta 3ml Cl2 lortu ditugu.
H2-a zegoela konprobatzeko, hodia ireki eta poxpolu bat jarri dugu, eztanda egin zezan.
Cl2-a zegoela konprobatzeko, hodia ireki eta usaindu dugu.
Ondorioak:
Erreakzioa honakoa izan behar zen:
Anodoan: Cl anioia – 1 elektroi → ½Cl2
Katodoan: Na+ + 1 elektroi → Naº
Naº + H2O → NaOH + ½H2
H2 eta Cl2-ren proportzioak antzekoak izan behar ziren, baina Cl2 askoz gutxiago lortu dugu, seguruenik, bere disolbagarritasuna uretan, 8 g/l-koa delako gutxi gora-behera 15ºC-tan.
2-Potasio ioduroaren (KI) elektrolisia
Helburua:
Elektrolisiaren bidez Potasio ioduroa banatzea, alde batetik I2 eta bestetik KOH eta H2 lortzeko.
Erabilitako materialak:
-Potasio ioduroa (KI).
-Ur distilatua.
-Pila bat.
-Bi eletrodo, anodo eta katodo bana.
-Hoffman-en voltametroa.
Prozedura:
1-Potasio Ioduroaren disoluzioa prestatu.
2-Disoluzioa Hoffman-en voltametroan sartu eta elektrodoak konektatu, ioien banaketa has dadin.
Emaitzak:
10 minutu konektatuta, 20ml H2 eta KOH lortu ditugu katodoan, eta anodoan I2 uretan disolbatuta.
H2-a zegoela konprobatzeko erre egin dugu, eztanda egin zezan.
KOH zegoela konprobatzeko PH-a neurtu dugu basikoa zela ikusteko.
I2 zegoela konprobatzeko, anodoan zegoen kolore morea ikustea nahikoa da.
Ondorioa:
Erreakzioak honakoak dira:
Anodoan: 2I- -2elektroi → I2
Katodoan: 2K+ + 2elektroi → 2Kº
2Kº + H2O → 2KOH + H2
H2 eta I2-ren proportzioa antzekoa izan beharko litzateke, baina I2 askoz gutxiago lortu dugu, uretan disolbatu delako, horitik morerainoko koloreak emanez.
3-Kobre(II) sulfatoaren (CuSO4) elektrolisia
Helburua:
CuSO4-ren ioiak banatzea, kobre metalikoa eta O2 lortzeko. Prozesu honi Galvanoplastia esaten zaio ere.
Erabilitako materialak:
-Kobre II sulfatoa (CuSO4).
-Ur distilatua.
-Pila bat.
-Bi elektrodo, anodo eta katodo bana.
-Hoffman-en voltametroa.
Prozedura
1-Kobre II sulfatoaren disoluzioa prestatu.
2-Disoluzioa Hoofman-en aparatuan sartu eta elektrodoak konektatu, ioien banaketa has dadin.
Emaitzak:
15 minutu konektatuta, 2ml O2 sortu dira anodoan, eta katodoan, berriz, kobre oxidoa (CuO) eta kobre metalikoa (Cu) lortu ditugu.
O2-a identifikatzeko, poxpolu itzali berria jarri dugu, berriz piztu zedin.
Kobre metalikoa bere kolore gorrixka edo marroixkagatik identifikatzen da, eta kobre oxidoa bere kolore beltzagatik.
Ondorioak:
Erreakzioak honako hauek dira:
Anodoan: SO4= - 2 elektroi →SO4º
SO4º + H2O →H2SO4 + ½O2 (gogoratu goian aipaturiko espezie kimiko teoriko honetaz)
Katodoan:2Cu+ + 2 elektroi → Cu
Hasieran, katodo metalikoan zegoen kobreak kobre (II) oxidoa zirudien, beltza zela zirudielako, baina atera ondoren, kolore marroixka nabaritzen zen.
Bibliografia:
http://html.rincondelvago.com/electrolisis_5.html
http://es.wikipedia.org/wiki/Galvanoplastia
http://eu.wikipedia.org/wiki/Elektrolisia
http://chimiques239a.blogspot.com/2011/03/practica-4-electrolisis-de-yoduro-de.html
EGILEAK: Aitor Herrán eta Imanol González
2011/05/25
Sulfato kuprikoaren lorpena
HELBURUA
Sulfato kuprikoa lortzeko bi era frogatu ditugu eta onena zein den begiratu. Ondoren bere propietate fisikoak neurtu ditugu.
OINARRI TEORIKOA
Sulfato kuprikoa lortzeko bi era daude:
Cu + 2 H2SO4 --> CuSO4 + SO2 + 2 H2O
Desplazamendu bikoitzeko erreakzioa da, eta sufre dioxidoa (SO2) sortzen da.
CuO + H2SO4--> CuSO4 + H2O
Desplazamendu bikoitzeko erreakzioa da.
Sulfato kuprikoa lortu eta gero prozesu batzuk egin genituen (deshidratazioa eta kristalizazioa) bere propietate fisikoak neurtzeko (hidratazio-maila, disolbagarritasuna eta dentsitatea)
Deshidratazioa: gatz gehienak hidratatuta daude, hau da, ur molekula kopuru finko bat dute beren barne egituran (hidratazio-maila). Barne egituran duten ur hori galtzen dutenean, deshidratatzen direla esaten da: anhidro bihurtzen dira.
Kristalizazioa: konposatu baten eraketa era kristalinoan da. Era honetan konposatuaren barneko egiturak ordenatuago geratzen dira. Kristalizazioa lortzeko lehendabizi konposatua erabat desegin behar dugu: bera disolbatuz, urtuz edo lurrunduz.
Disolbagarritasuna: substantzia batek beste substantzia batean disolbatzeko duen gaitasuna da.
Dentsitatea: gorputz baten dentsitatea (edo pisu espezifikoa) gorputz horren masa (edo pisu) eta bere bolumenaren arteko erlazioa da.
ERABILITAKO MATERIALA ETA ERREAKTIBOAK
Materiala
Probeta, erlenmeyer, prezipitatu ontzia, almeritza eta kirtena, portzelanazko kapsula, Bünsen metxeroa, bureta, matraze aforatua, tanta kontagailua, labea, ur-bainua…
Erreaktiboak
Cu, CuO, H2SO4, Petrolioa, ur distilatua.
PROZEDURA
Sulfato kuprikoa lortzeko Cu + H2SO4 edo CuO + H2SO4 elkartu behar dira. Azido sulfurikoa ezin denez kontzentratua izan, disoluzio bat egin genuen, 0,1M den azido sulfurikoa lortzeko. Azido sulfuriko hau Cu-rekin nahasi genuen erreakziona zezan baina ez genuen sulfato kuprikoa lortu.
Gero CuO-aren eta H2SO4–aren nahasketarekin saiatu ginen. Hasieran ez zuela erreakzionatuko pentsatu genuen, beltza geratu zelako eta CuO-a hondoan geratu zelako; baina eragin eta gero, kolore urdina nabaritzen hasi zitzaion. Nahasketa hori Bünsenarekin berotu genuen hobeto erreakziona zezan. Berotu ondoren soberazko CuO-a kentzeko iragazketa egin genuen eta likido urdin garden bat lortu genuen. Lortutako CuSO4-aren apur bat kristalizatzen utzi genuen eta gainerakoa Bünsenean berotzen jarri genuen gatzak lortzeko. Ura guztiz lurrundu baino lehen apur bat hartu, pisatu eta labera sartu genuen deshidratatzeko eta labetik atera genituen gatz deshidratatuekin hidratazio-maila kalkulatu genuen. Bünsenean berotzen utzi genuen sulfato kuprikoa ez zen gatz bihurtu. Orduan, ur bainuarekin saiatu genuen, baina ez zen atera. Beraz kristalizazioaren bidez lortutako kristalak birrindu genituen gatzak lortzeko. Gatz horiek disolbagarritasuna eta dentsitatea kalkulatzeko erabili genituen. Disolbagarritasuna kalkulatzeko, 1 ml uretan sulfato kuprikoaren gatzen kantitate bat bota genuen (0,15 g) eta guztia disolbatu zen. Beraz, kantitate gehiago bota genuen eta 0,4 g-rekin ez zen gehiago disolbatzen. Dentsitatea kalkulatzeko bolumena kalkulatu behar izan genuen eta CuSO4a petrolioan disolbatzen ez denez, substantzia hau erabili genuen. Probeta batean petrolioa sartu genuen eta kristalak bota genituen bertan. Petrolioaren bolumena zenbat igo zen begiratu genuen, baina probeta ez zen zehatza eta matraze aforatu bat erabili genuen dentsitatea kalkulatzeko. Matraze aforatua petrolioz bete genuen marrara arte, eta kristalak bota ondoren marratik gorago zegoen petrolioa buretaren bidez hartu genuen. Eta zenbat ml ziren begiratuz, bota genituen kristalen bolumena jakin izan genuen.
EMAITZAK
CuSO4-ren disoluzioa: likido urdin argia da, gardena.
CuSO4 –ren kristalak: urdin ilunak dira.
CuSO4 deshidratatua: hauts zuria da.
Hidratazio maila: 4 molekula, CuSO4.4H2O
Disolbagarritasuna
* Uretan: 0.4 g/ml
* Petrolioan: ez da disolbatzen, propietate hau dentsitatea kalkulatzeko erabili genuen.
Dentsitatea
3.2g/cm3
ARAZOAK
1. Azido sulfurikoa Cu-rekin nahasi genuenean ez zuen erreakzionatu. Cu bikorrak azido sulfurikoan flotatzen geratu ziren erreakzionatu gabe. Orduan, Bünsenean berotzen jarri genuen erreakzioa beroarekin gertatzen zen ala ez ikusteko, baina ez zuen erreakzionatu.
2. Gatzak lortzean arazoak izan genituen: CuSO4 Bünsenean berotzen jarri genuen gatzak lortzeko, eta gehiegi berotu genuenez deskonposatu egin zen sufre trioxidoa sortuz. Gas hau zuria da eta narritagarria. Berriro jarri genuen sulfato kuprikoa Bünsenean berotzen eta gauza bera gertatu zitzaigun. Beraz, bi alditan txarto atera zitzaigunez beste metodo batekin saiatu genuen: ur bainua. Baina ura ez zen lurrundu ur bainuak behar genuen tenperatura altua ez duelako lortzen. Orduan, berriro aurreko teknikarekin, hau da, Bünsenarekin saiatu ginen, baina berriz egin genuen porrot. Eta konklusio batera ailegatu ginen: bi metodo hauekin oso zaia da gatzak lortzea deskonposaketa bat gertatu gabe.
ONDORIOAK/EZTABAIDAKETA
Hidratazio-maila: bere egituran 4 ur molekula dituela (CuSO4.4H2O) ondorioztatu genuen kalkuluak egin eta gero, baina bibliografian 5 ur molekula dituela (CuSO4.5H2O) jartzen du.
Disolbagarritasuna uretan: 0.4 g/ml disolbatu ahal direla egiaztatu genuen, baina bibliografian 0.2g/ml disolba daitezkeela jartzen du. Uste dugu hau izan daitekeela disolbagarritasuna kalkulatzeko kristalizazioan lortutako gatzak erabili genituelako. Gatz hauek, agian, heze zeuden eta, beraz, kantitate bat pisatzean, CuSO4-az gain, ura ere pisatzen genuen.
Dentsitatea: 3.2g/cm3 direla kalkulatu genuen, bibliografian 3.6g/cm3 direla jartzen du eta desberdintasun hau izan daiteke CuSO4-aren bolumena kalkulatzean ez genuelako oso zehatz egin.
EGINDAKO KALKULUAK
Hidratazio maila kalkulatzeko:
P0= 0,13g P1=0,09g MM=159,5
P1/MM= 0,09/159,5=0,0005642 ng
P0-P1=0,04g
(P0-P1)/18=0,04/18=0.00222nu
1mol CuSO4/x mol H2O= ng/nu 1/x=0,0005642/0,00222
x= 0,00222/0,0005642 x=3,9 beraz, 4 molekula H2O.
Dentsitatea lortzeko ondoko kalkulu hau egin genuen:
d=m/v
d=0,32g/0,1ml
d=3,2g/ml
BIBLIOGRAFIA
Interneteko zenbait web orrialde.
Javik kurtsoan zehar emandako apunteak.
Laborategiko Kimikako liburua.
EGILEAK: Paula Saez, Olaia Velasco eta Garazi Martin.
Polimero baten lorpena
OINARRI TEORIKOA
Gure praktikaren izena dioenez, polimero bat lortu nahi izan dugu.
Baina, zer da polimero bat?
Polimero bat monomeroz osaturiko makromolekula bat da. Gure kasuan polimero bat erabili dugu eta perboratoaren bidez polimeroaren kate luzeak lotu egin ditugu lehen baino luzeagoak izateko.
MATERIALAK
Bi matraze aforatu
Bi prezipitatu ontzi
Hagaxka bat
Ator beroemailea (elektrizitate bidezko berogailua)
ERREAKTIBOAK
Polialkohol vinilikoaren disoluzioa (%4)
Perborato sodikoaren disoluzioa (%4)
Koloreetako metilak (tanta pare bat)
PROZEDURA
1.)Hasteko, disoluzioak prestatu. Hau egiteko, pisatu 4 gramo solutu, prezipitatu-ontzian sartu eta ura gehitu. Ondoren berotu disoluzioa, solutua uretan ondo disolba dadin. Gero sartu disoluzioa matraze aforatuan eta gehitu ura 100 ml lortu arte.
2.) Behin disoluzioak prestatuta, hartu pipeta batez 10 ml polialkohol binilicoa (PVA) eta jarri prezipitatu ontzi batean, gero koloratzailea (metilen bat) gehitu eta ondo nahastu.
3.) Hartu pipetaz 2´5 ml perborato sodikoaren disoluzio eta gehitu PVA-ri. Hagaxkaren laguntzaz irabiatu likidoa izateari utzi arte.
4.) Utzi egun bat sikatu dadin.
PRAKTIKAREN AZTERPENA
Arazoak
1.) Disoluzioak prestatzerakoan, ez perboratoa, ezta PVA-a ez ziren disolbatzen eta berotu behar izan genituen.
2.) Lehenengo PVA-ren disoluzioari kobre (II) sulfatoa (Cu SO4) gehitzean (kolorea emateko) ez zen ezer arraro gertatu, baina perboratoa bota bezain laster kolore berdea (lehen urdina zena) hartu eta hauspeakin solidoa agertu zen.
3.) Aurreneko arazoa dela eta bigarren saiakuntzan koloreatzailerik gabe egin genuen . Hasieran likido geratu zen eta txartzat ematear egon ginen, baina txirrina jo eta joan behar izan ginen. Hurrengo egunean polimero perfektua zegoen baina, tapatu barik utzi genuenez, hurrengo egunean sikuegi geratu eta plastiko gogor bihurtu zen.
4.) Berriz ere kolorea emateko asmoz, PVA-ri metila gehitu genion eta perboratoa gehitzean ez zen ezer gertatu, baina behin polimeroa lortuta, aditu genuen honen ezaugarrietara eta ez ziren berdinak.
5.) Propietateak aztertzen genbiltzala ezin izan genituen urtze- eta urtze-puntuak kalkulatu, irakasleak esan zigulako gas toxikoak aska zezaketelako guk lorturiko produktuak.
6.) Perboratoaren disoluzioa beroarekin deskonposatzen da eta O2 sortzen da, horregatik disoluzio berri bat prestatu behar izan genuen.
POLIMEROAREN PROPIETATEEN ANALISIA
1.) Dentsitatea: 1´21 g/ml-koa da.
2.) Disolbaezina uretan.
3.) Ez du flotatzen
4.) Elastikotasuna: 130cm-ko altueratik askatzean, 0 m/s-ko abiaduran (hau da v0= 0 m/s), 50 cm-ko jauzia egiten du.
Gure praktikaren izena dioenez, polimero bat lortu nahi izan dugu.
Baina, zer da polimero bat?
Polimero bat monomeroz osaturiko makromolekula bat da. Gure kasuan polimero bat erabili dugu eta perboratoaren bidez polimeroaren kate luzeak lotu egin ditugu lehen baino luzeagoak izateko.
MATERIALAK
Bi matraze aforatu
Bi prezipitatu ontzi
Hagaxka bat
Ator beroemailea (elektrizitate bidezko berogailua)
ERREAKTIBOAK
Polialkohol vinilikoaren disoluzioa (%4)
Perborato sodikoaren disoluzioa (%4)
Koloreetako metilak (tanta pare bat)
PROZEDURA
1.)Hasteko, disoluzioak prestatu. Hau egiteko, pisatu 4 gramo solutu, prezipitatu-ontzian sartu eta ura gehitu. Ondoren berotu disoluzioa, solutua uretan ondo disolba dadin. Gero sartu disoluzioa matraze aforatuan eta gehitu ura 100 ml lortu arte.
2.) Behin disoluzioak prestatuta, hartu pipeta batez 10 ml polialkohol binilicoa (PVA) eta jarri prezipitatu ontzi batean, gero koloratzailea (metilen bat) gehitu eta ondo nahastu.
3.) Hartu pipetaz 2´5 ml perborato sodikoaren disoluzio eta gehitu PVA-ri. Hagaxkaren laguntzaz irabiatu likidoa izateari utzi arte.
4.) Utzi egun bat sikatu dadin.
PRAKTIKAREN AZTERPENA
Arazoak
1.) Disoluzioak prestatzerakoan, ez perboratoa, ezta PVA-a ez ziren disolbatzen eta berotu behar izan genituen.
2.) Lehenengo PVA-ren disoluzioari kobre (II) sulfatoa (Cu SO4) gehitzean (kolorea emateko) ez zen ezer arraro gertatu, baina perboratoa bota bezain laster kolore berdea (lehen urdina zena) hartu eta hauspeakin solidoa agertu zen.
3.) Aurreneko arazoa dela eta bigarren saiakuntzan koloreatzailerik gabe egin genuen . Hasieran likido geratu zen eta txartzat ematear egon ginen, baina txirrina jo eta joan behar izan ginen. Hurrengo egunean polimero perfektua zegoen baina, tapatu barik utzi genuenez, hurrengo egunean sikuegi geratu eta plastiko gogor bihurtu zen.
4.) Berriz ere kolorea emateko asmoz, PVA-ri metila gehitu genion eta perboratoa gehitzean ez zen ezer gertatu, baina behin polimeroa lortuta, aditu genuen honen ezaugarrietara eta ez ziren berdinak.
5.) Propietateak aztertzen genbiltzala ezin izan genituen urtze- eta urtze-puntuak kalkulatu, irakasleak esan zigulako gas toxikoak aska zezaketelako guk lorturiko produktuak.
6.) Perboratoaren disoluzioa beroarekin deskonposatzen da eta O2 sortzen da, horregatik disoluzio berri bat prestatu behar izan genuen.
POLIMEROAREN PROPIETATEEN ANALISIA
1.) Dentsitatea: 1´21 g/ml-koa da.
2.) Disolbaezina uretan.
3.) Ez du flotatzen
4.) Elastikotasuna: 130cm-ko altueratik askatzean, 0 m/s-ko abiaduran (hau da v0= 0 m/s), 50 cm-ko jauzia egiten du.
EGILEAK: Ander Garcia eta Unai Vázquez
2011/05/24
Biodiesela
Biodiesela petrolioan oinarritu gabeko bioerregai sintetiko eta likidoa da. Gure kasuan ekilore-oliotik abiatuta lortu dugu, transesterifikazioaz.
Lipido natural eta animalia-koipeak erabiliz ere lor daiteke, baina hau da erabiliena. Biodieselaren propietateak kotxeetan erabiltzen den gasolioaren berdinak dira dentsitateari dagokionez eta gainera urtze-puntua altuagoa du. Horregatik, biodiesela gasolioarekin nahas daiteke bere erabilpenean, bai eta beragatik guztiz ordezkatu ere.
HELBURUA
Gure helburua biodieselaren lorpena da, metil-ester nahasketa batetik abiatuz, gure kotxeetan erabilgarria izango litekeena.
OINARRI TEORIKOA
Teoriatik abiatuz, olioak eta koipeak triglizeridoak dira direla esan behar genuke, glizerinaren triesterrak direla hain zuzen ere. Hauek metanolarekin erreakzionaraziz metil-ester simpleak lortzen dira. Gertatutako errekzio horri transesterifikazio esate zaio:
Transesterifikazioaren beste adibide bat
Ester + Alkohol ---> Ester desberdina + Alkohol desberdina
Metil-ester sinple horien nahastea biodiesela izango da. Erreakzioan potasio hidroxidoa erabiltzen da ere katalizatzaile moduan eta azpiproduktu bezala glizerina lortzen da.
Lipido natural eta animalia-koipeak erabiliz ere lor daiteke, baina hau da erabiliena. Biodieselaren propietateak kotxeetan erabiltzen den gasolioaren berdinak dira dentsitateari dagokionez eta gainera urtze-puntua altuagoa du. Horregatik, biodiesela gasolioarekin nahas daiteke bere erabilpenean, bai eta beragatik guztiz ordezkatu ere.
HELBURUA
Gure helburua biodieselaren lorpena da, metil-ester nahasketa batetik abiatuz, gure kotxeetan erabilgarria izango litekeena.
OINARRI TEORIKOA
Teoriatik abiatuz, olioak eta koipeak triglizeridoak dira direla esan behar genuke, glizerinaren triesterrak direla hain zuzen ere. Hauek metanolarekin erreakzionaraziz metil-ester simpleak lortzen dira. Gertatutako errekzio horri transesterifikazio esate zaio:
Transesterifikazioaren beste adibide bat
Ester + Alkohol ---> Ester desberdina + Alkohol desberdina
Metil-ester sinple horien nahastea biodiesela izango da. Erreakzioan potasio hidroxidoa erabiltzen da ere katalizatzaile moduan eta azpiproduktu bezala glizerina lortzen da.
ERABILITAKO MATERIALA ETA ERREAKTIBOAK
Materiala
- Probeta
- Prezipitatu-ontzia
- Erlenmeyer matrazea
- Ur-bainua
- Irabiagailua
Erreaktiboak
1. Potasio hidroxidoa (%90, ezkatak)
Propietateak
Formula molekularra: KOH
Masa molarra: 56.1056 g/mol
Itxura: zuri solidoa,delikueszentea
Dentsitatea: 2.044 g/cm3
Fusio puntua: 360 °C
Irakite-puntua: 1327 °C
Disolbagarritasuna uretan: 121 g/100 mL (25 °C); 178 g/100 mL (100 °C)
Disolbagarritasuna: alkohol eta glizerolean disolbagarria, eter eta amoniakoan disolbagaitza
Azidotasuna (pKa): 13.5 (0.1 M)
Errefrakzio indizea(nD): 1.409
2. Alkohol metilikoa
- CH3OH purua, P.m= 32,04
- Beste izen batzuk: metanola, egur alkohola.
- Usain eta kolore ahula, ezatzegina gordina ala ezpurua denean
- Irekitze puntua : 64,7º
- Nahaskorra: ura, etanola, bentzenoa, eter , zetonak eta abarrekin nahastean.
- Erabilpena: disolbatzaile industriala, ester metilikoa, landare- eta animalia-olioen erauzketan, etanolaren desnaturalizatzailea, besteak beste.
- Pozoitsua eta oso errekorra.
- Ontzia ondo itxita gorde
- Edozein su iturritik urrun
- Azalarekiko ukipena ekidin
3. Ekilore-olioa birfindua (%DIA)
Propietateak
Azidotasun maximoa: 0,20%
Dentsitatea: 0,920 g/ml
PROZEDURA
1. Hasteko, 100 ml olio jarri behar dira erlenmeyer matraze batean eta berotu 40ºC-tara ur bainuan.
2. Hartu 22ml alkohol metiliko puru (CH3OH) eta jarri prezipitatu-ontzi batean.
3. Pisatu 44 g. KOH eta gehitu, kontuz eta gas kanpaian, metanola duen prezipitatu-ontzian.
4. Irabiatu hagaxkaz. Sortzen den konposatua potasio metoxidoa da.
5. Bota metoxidoa olioaren gainean kontu handiz.
6. Irabiatu nahastea ordu batzuetan, ahal bada egun batez eta utzi jalkitzen.
7. Banandu sortu diren bi faseak: goikoa biodiesela eta behekoa glizerina, geruza lodi batean agertuko dena.
Materiala
- Probeta
- Prezipitatu-ontzia
- Erlenmeyer matrazea
- Ur-bainua
- Irabiagailua
Erreaktiboak
1. Potasio hidroxidoa (%90, ezkatak)
Propietateak
Formula molekularra: KOH
Masa molarra: 56.1056 g/mol
Itxura: zuri solidoa,delikueszentea
Dentsitatea: 2.044 g/cm3
Fusio puntua: 360 °C
Irakite-puntua: 1327 °C
Disolbagarritasuna uretan: 121 g/100 mL (25 °C); 178 g/100 mL (100 °C)
Disolbagarritasuna: alkohol eta glizerolean disolbagarria, eter eta amoniakoan disolbagaitza
Azidotasuna (pKa): 13.5 (0.1 M)
Errefrakzio indizea(nD): 1.409
2. Alkohol metilikoa
- CH3OH purua, P.m= 32,04
- Beste izen batzuk: metanola, egur alkohola.
- Usain eta kolore ahula, ezatzegina gordina ala ezpurua denean
- Irekitze puntua : 64,7º
- Nahaskorra: ura, etanola, bentzenoa, eter , zetonak eta abarrekin nahastean.
- Erabilpena: disolbatzaile industriala, ester metilikoa, landare- eta animalia-olioen erauzketan, etanolaren desnaturalizatzailea, besteak beste.
- Pozoitsua eta oso errekorra.
- Ontzia ondo itxita gorde
- Edozein su iturritik urrun
- Azalarekiko ukipena ekidin
3. Ekilore-olioa birfindua (%DIA)
Propietateak
Azidotasun maximoa: 0,20%
Dentsitatea: 0,920 g/ml
PROZEDURA
1. Hasteko, 100 ml olio jarri behar dira erlenmeyer matraze batean eta berotu 40ºC-tara ur bainuan.
2. Hartu 22ml alkohol metiliko puru (CH3OH) eta jarri prezipitatu-ontzi batean.
3. Pisatu 44 g. KOH eta gehitu, kontuz eta gas kanpaian, metanola duen prezipitatu-ontzian.
4. Irabiatu hagaxkaz. Sortzen den konposatua potasio metoxidoa da.
5. Bota metoxidoa olioaren gainean kontu handiz.
6. Irabiatu nahastea ordu batzuetan, ahal bada egun batez eta utzi jalkitzen.
7. Banandu sortu diren bi faseak: goikoa biodiesela eta behekoa glizerina, geruza lodi batean agertuko dena.
ONDORIOAK/EZTABAIDAKETA
Praktika amaitu ondoren, lortu dugun ‘’glizerina’’ ( ez dugu glizerina purua lortu, baizik eta glizerinaren eta olioaren arteko nahasketa bat) aztertu dugu eta bere dentsitatea kalkulatu dugu.
Zergatik? Olioaren dentsitatea 0,921 g/ml-koa da eta glizerinarena 1,250 g/ml-koa. Lortu dugun biodieselaren dentsitatea 0,873 g/ml delako.
Olioaren d: 0,921 g/ml
Glizerinaren d 1,250 g/ml
d = m/v = 8’73g/0’1= 0’873 g/ml da lortu dugun biodieselaren dentsitatea
Geroago, biodieselaren eta alkohol metilikoaren bero-ahalmena aztertu dugu, metxero batean: biodiesela erregai moduan jarri dugu, ura berotzen eta beste batean alkohol metilikoa erregai moduan, ura berotzen baita ere:
Biodieselaren bero-ahalmena
Uraren bero espezifikoa: 4186 J/KgºC
Uraren bolumena=70ml/23,5ºC ; t0= 23,5ºC; t= 37ºC
Urak hartu duen beroa: Q =m.c.∆t
Uraren masa = 70g = 0,070 Kg
Q= 0’070. 4186. (37-23’5ºC) = 293’02 x 13’5 = 3955’77 J
Gastatutako biodieselaren masa : 167’2 -165’92 = 1’28 g
Beraz: 3955’27 J/ 1’28g biodiesel = 3090’05 J/g da lortu dugun biodieselaren bero-ahalmena.
Alkohol metilikoaren bero ahalmena
- 70ml H20
- Alkohol metilikoa hasierako masa, mo=168’51. Geroko masa, m1= 157’84.
Gastatutakoa: 11,17g
- Uraren hasierko tenperatura, to= 22º. Geroko tenperatura, t1= 39º
Q= m.c. ∆t ; Q= 0’070. 4186. (39-22ºC)
Q= 4981’34 J / 11’17 g alkohol metilito = 445’95 J/g
GEHIGARRIAK
Jatorria
Landare-olioak erabiltzearen ideia ez da berria, historiako lehen Diesel motorrak kakahuete olioarekin funtzionatzen zuen. Bere sortzailea Rudolf Diesel izan zen, 1900.urtean Pariseko Erakusketa Unibertsalean “Olio Motor” gisa aurkeztu zuen. Motor honekin nekazaritzari bultzada bat eman nahi izan zion energia sortzaile bezala. Honen ondoren hainbat saiakuntza egin ziren hainbat olio gordinekin baina interesa galtzen hasi zen petrokimikaren garapenaren ondorioz.
Hala ere, petrolioaren hornikuntza arazoak egon direnean, batez ere bi mundu gerretan, landare-olioak erabili dira gasolioaren ordezko bezala.
Bi mundu gerra hauen ondoren ostera diesel motorren garapen teknologikoa areagotu egin zen petroliotik eratorritako gasolioan oinarrituz. Horren ondorioz landare-olioen erabilpena erregai moduan alde batera utzi zen honen kostuak petroliotik eratorriak baino garestiagoak baitziren eta gainera ezaugarri fisiko-kimiko txarragoak baitzituen.
1973.urtean petrolioaren lehen krisia agertu zenean energiaren aurrezpena eta energia berriztagarrien baliabideen erabilera birplanteatu ziren. Honen ondorioz landare-olio bioerregaien ikerkuntza berriz hasi zen. Baina landare-olio gordinen erabilerak Diesel motorretan arazo anitz sortzen zituen: irazkien butxapena, injektoreen butxapena, ikatz deposituak konbustio ganbaran, motorren gehiegizko desgastea, lubrifikazio olioaren degradazioa polimerizazioagatik...
Arazo hauen ebazpide bezala ondorengo alternatiba hauek aurkeztu dira:
* Guztiz berriak diren motorren sorkuntza erregai alternatiboentzat. Adibidez, Elsbett motorra, Malasia eta Estatu Batuetan fabrikatzen dena.
* Oraingo motorrak aldatu erregai alternatiboetara egokitzeko.
* Oraingo motorrak erabiltzea eta erregai alternatiboak egokitzea.
INGURUMENA. ABANTAILAK
Abantaila garrantzitsuena CO2-aren emisio netoarekin erlazionaturik dagoena da. CO2-aren emisioa erregulaturik egon ez arren oso kezkagarria da berotegi-efektuan parte hartzen duelako. Gainera garraioaren sektoreak nabarmenki laguntzen du CO2-aren emisioan eta hau ala izanda ere ez du ekonomikoki lagundu behar Kiotoko Protokoloaren arabera. Biodieselaren erabilpena oso garrantzitsua da aspektu honetan zeren eta erregai bezala erabiltzen denean motorrak sortzen duen CO2-a biodiesela egiteko erabilitako landareek beraien sorkuntzan eta hazkundean berdintzen dute fotosintesiaren bitartez. Honela CO2-aren emisio netoa desagerrarazten da.
ZIURGABETASUNA
Bioerregaien inguruan hainbat ikerkuntza eta publikazio egin diren arren konfiantza falta dago kontsumitzaile, ibilgailu fabrikatzaile, petrolio konpainia eta mekanika tailerren artean. Motorretan biodieselaren errendimendu eta egokitzapenaren inguruko informazio eta promozio kanpainak beharrezkoak dira, eta EN1421 biodieselaren arauan ezarritako espezifikazioen burutzapenaren zaintza egin behar da. Honetaz gain injekzio sistemen fabrikatzaileen babesa lortu behar da biodiesel ibilgailuen erabiltzaileei segurtasun eta berme bat emateko Europar Batasuneko beste herrialde batzuetan gertatzen den moduan.
ERABILERA
Euskal Autonomia Erkidegoan
Gaur egun Euskadin hainbat lekutan biodieselaren aldeko ekintzen adibideak aurki ditzakegu:
* Bilbobuseko autobusetan biodiesela erabiltzen da. 2006. urteko datuak hartuz gero Bilbobuseko 40 autobusek Biodiesel erregai ekologikoa erabiltzen zuten, guztietatik % 30a.
Biodieselaren erabilera honek 2006.urtean 75.000 litro gasolio ordezkatzen zituen eta 2008.urtean 500.000 litro gasolio ordezkatzera iristea espero da. Etorkizunean hidrokarburoen CO-aren eta partikulen %15eko murrizpena egitea espero da eta CO2-ari dagokionez % 80rainoko murrizpena lortu nahi da.
* Amurrioko udala. 2005eko Irailetik hona udalerriko ibilgailu guztiek (zaborra biltzeko kamioiak, obretako kamioiak, udaltzaingo kotxeak …)biodiesela erabiltzen dute.
* Eusko Jaurlaritzaren Garraio eta Herri Lan saila. Euskal Erkidegoan 2010.urterako ondorengo neurriak daude programatuta garraioetarako:
* Urteko 50.000 Tona biodieselaren erabilera.
* Urteko 220.000 Tona bioetanolaren erabilera.
EGILEAK: Naiara Usabiaga, Alazne Gomez eta Naiara Cabañes
Praktika amaitu ondoren, lortu dugun ‘’glizerina’’ ( ez dugu glizerina purua lortu, baizik eta glizerinaren eta olioaren arteko nahasketa bat) aztertu dugu eta bere dentsitatea kalkulatu dugu.
Zergatik? Olioaren dentsitatea 0,921 g/ml-koa da eta glizerinarena 1,250 g/ml-koa. Lortu dugun biodieselaren dentsitatea 0,873 g/ml delako.
Olioaren d: 0,921 g/ml
Glizerinaren d 1,250 g/ml
d = m/v = 8’73g/0’1= 0’873 g/ml da lortu dugun biodieselaren dentsitatea
Geroago, biodieselaren eta alkohol metilikoaren bero-ahalmena aztertu dugu, metxero batean: biodiesela erregai moduan jarri dugu, ura berotzen eta beste batean alkohol metilikoa erregai moduan, ura berotzen baita ere:
Biodieselaren bero-ahalmena
Uraren bero espezifikoa: 4186 J/KgºC
Uraren bolumena=70ml/23,5ºC ; t0= 23,5ºC; t= 37ºC
Urak hartu duen beroa: Q =m.c.∆t
Uraren masa = 70g = 0,070 Kg
Q= 0’070. 4186. (37-23’5ºC) = 293’02 x 13’5 = 3955’77 J
Gastatutako biodieselaren masa : 167’2 -165’92 = 1’28 g
Beraz: 3955’27 J/ 1’28g biodiesel = 3090’05 J/g da lortu dugun biodieselaren bero-ahalmena.
Alkohol metilikoaren bero ahalmena
- 70ml H20
- Alkohol metilikoa hasierako masa, mo=168’51. Geroko masa, m1= 157’84.
Gastatutakoa: 11,17g
- Uraren hasierko tenperatura, to= 22º. Geroko tenperatura, t1= 39º
Q= m.c. ∆t ; Q= 0’070. 4186. (39-22ºC)
Q= 4981’34 J / 11’17 g alkohol metilito = 445’95 J/g
GEHIGARRIAK
Jatorria
Landare-olioak erabiltzearen ideia ez da berria, historiako lehen Diesel motorrak kakahuete olioarekin funtzionatzen zuen. Bere sortzailea Rudolf Diesel izan zen, 1900.urtean Pariseko Erakusketa Unibertsalean “Olio Motor” gisa aurkeztu zuen. Motor honekin nekazaritzari bultzada bat eman nahi izan zion energia sortzaile bezala. Honen ondoren hainbat saiakuntza egin ziren hainbat olio gordinekin baina interesa galtzen hasi zen petrokimikaren garapenaren ondorioz.
Hala ere, petrolioaren hornikuntza arazoak egon direnean, batez ere bi mundu gerretan, landare-olioak erabili dira gasolioaren ordezko bezala.
Bi mundu gerra hauen ondoren ostera diesel motorren garapen teknologikoa areagotu egin zen petroliotik eratorritako gasolioan oinarrituz. Horren ondorioz landare-olioen erabilpena erregai moduan alde batera utzi zen honen kostuak petroliotik eratorriak baino garestiagoak baitziren eta gainera ezaugarri fisiko-kimiko txarragoak baitzituen.
1973.urtean petrolioaren lehen krisia agertu zenean energiaren aurrezpena eta energia berriztagarrien baliabideen erabilera birplanteatu ziren. Honen ondorioz landare-olio bioerregaien ikerkuntza berriz hasi zen. Baina landare-olio gordinen erabilerak Diesel motorretan arazo anitz sortzen zituen: irazkien butxapena, injektoreen butxapena, ikatz deposituak konbustio ganbaran, motorren gehiegizko desgastea, lubrifikazio olioaren degradazioa polimerizazioagatik...
Arazo hauen ebazpide bezala ondorengo alternatiba hauek aurkeztu dira:
* Guztiz berriak diren motorren sorkuntza erregai alternatiboentzat. Adibidez, Elsbett motorra, Malasia eta Estatu Batuetan fabrikatzen dena.
* Oraingo motorrak aldatu erregai alternatiboetara egokitzeko.
* Oraingo motorrak erabiltzea eta erregai alternatiboak egokitzea.
INGURUMENA. ABANTAILAK
Abantaila garrantzitsuena CO2-aren emisio netoarekin erlazionaturik dagoena da. CO2-aren emisioa erregulaturik egon ez arren oso kezkagarria da berotegi-efektuan parte hartzen duelako. Gainera garraioaren sektoreak nabarmenki laguntzen du CO2-aren emisioan eta hau ala izanda ere ez du ekonomikoki lagundu behar Kiotoko Protokoloaren arabera. Biodieselaren erabilpena oso garrantzitsua da aspektu honetan zeren eta erregai bezala erabiltzen denean motorrak sortzen duen CO2-a biodiesela egiteko erabilitako landareek beraien sorkuntzan eta hazkundean berdintzen dute fotosintesiaren bitartez. Honela CO2-aren emisio netoa desagerrarazten da.
ZIURGABETASUNA
Bioerregaien inguruan hainbat ikerkuntza eta publikazio egin diren arren konfiantza falta dago kontsumitzaile, ibilgailu fabrikatzaile, petrolio konpainia eta mekanika tailerren artean. Motorretan biodieselaren errendimendu eta egokitzapenaren inguruko informazio eta promozio kanpainak beharrezkoak dira, eta EN1421 biodieselaren arauan ezarritako espezifikazioen burutzapenaren zaintza egin behar da. Honetaz gain injekzio sistemen fabrikatzaileen babesa lortu behar da biodiesel ibilgailuen erabiltzaileei segurtasun eta berme bat emateko Europar Batasuneko beste herrialde batzuetan gertatzen den moduan.
ERABILERA
Euskal Autonomia Erkidegoan
Gaur egun Euskadin hainbat lekutan biodieselaren aldeko ekintzen adibideak aurki ditzakegu:
* Bilbobuseko autobusetan biodiesela erabiltzen da. 2006. urteko datuak hartuz gero Bilbobuseko 40 autobusek Biodiesel erregai ekologikoa erabiltzen zuten, guztietatik % 30a.
Biodieselaren erabilera honek 2006.urtean 75.000 litro gasolio ordezkatzen zituen eta 2008.urtean 500.000 litro gasolio ordezkatzera iristea espero da. Etorkizunean hidrokarburoen CO-aren eta partikulen %15eko murrizpena egitea espero da eta CO2-ari dagokionez % 80rainoko murrizpena lortu nahi da.
* Amurrioko udala. 2005eko Irailetik hona udalerriko ibilgailu guztiek (zaborra biltzeko kamioiak, obretako kamioiak, udaltzaingo kotxeak …)biodiesela erabiltzen dute.
* Eusko Jaurlaritzaren Garraio eta Herri Lan saila. Euskal Erkidegoan 2010.urterako ondorengo neurriak daude programatuta garraioetarako:
* Urteko 50.000 Tona biodieselaren erabilera.
* Urteko 220.000 Tona bioetanolaren erabilera.
EGILEAK: Naiara Usabiaga, Alazne Gomez eta Naiara Cabañes
10-11 Ikasturteko Beurkoko ikertzaile-taldea
Eskuinetik ezkerrera eta goitik behera:
Aitor, Sergio, Sendoa, Ekaitz, Gorka, Unai, Ander, Imanol, Irantzu
Olaia, Alazne, Haizea, Bea, Josune, Naiara, Paula, Garazi
Subscribe to:
Posts (Atom)